Kontrast: Kontrast Czcionka: A A A
 
Zasady ubiegania się o przyjęcie do domu pomocy społecznej zostały określone w art. 54 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (tekst jednolity Dz. U. z 2018 roku, poz. 1508 z późn. zm.) oraz w § 8 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 sierpnia 2012 roku w sprawie domów pomocy społecznej (Dz. U. z 2018 r., poz. 734 z późn. zm.).

Osobie wymagającej całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogącej samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, której nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych, przysługuje prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej. Osobę taką kieruje się do domu pomocy społecznej odpowiedniego typu, zlokalizowanego jak najbliżej miejsca zamieszkania osoby kierowanej, po uzyskaniu zgody tej osoby lub jej przedstawiciela ustawowego na umieszczenie w domu pomocy społecznej. W przypadku, gdy przewidywany termin oczekiwania na umieszczenie w domu pomocy społecznej danego typu, zlokalizowanego najbliżej miejsca zamieszkania osoby kierowanej wynosi ponad 3 miesiące, osobę kieruje się na jej wniosek do domu pomocy społecznej tego samego typu, zlokalizowanego jak najbliżej miejsca zamieszkania osoby kierowanej, w którym przewidywany termin oczekiwania na umieszczenie jest krótszy niż 3 miesiące.

Pierwszym krokiem niezbędnym do tego, aby uzyskać skierowanie do domu pomocy społecznej jest złożenie pisemnego wniosku przez zainteresowaną osobę w tej sprawie do ośrodka pomocy społecznej właściwego ze względu na jej miejsce zamieszkania lub pobytu w dniu jej kierowania. Z takim pismem, za zgodą osoby ubiegającej się lub jej przedstawiciela ustawowego może wystąpić inna osoba fizyczna lub prawna, np. członek rodziny, a także powiatowe centrum pomocy rodzinie lub ośrodek pomocy społecznej.

Po otrzymaniu wniosku pracownik socjalny ośrodka pomocy społecznej w trybie i na zasadach przewidzianych w ustawie o pomocy społecznej, przeprowadza z osobą ubiegającą się rodzinny wywiad środowiskowy w jej domu lub mieszkaniu. Jego celem jest uzyskanie informacji o sytuacji osobistej, rodzinnej i dochodowej tej osoby. Wypełniony na tej podstawie formularz wywiadu powinien w szczególności zawierać stwierdzenie o braku możliwości zapewnienia usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania przez rodzinę i gminę.

Następnie konieczne jest zgromadzenie przez ośrodek pomocy społecznej odpowiedniej dokumentacji. Do najważniejszych dokumentów należą:

  • decyzja o przyznaniu osobie ubiegającej się zasiłku stałego oraz jej pisemna zgoda na ponoszenie opłaty za pobyt w domu,
  • decyzja organu emerytalno-rentowego ustalająca wysokość emerytury lub renty oraz pisemna zgoda osoby ubiegającej się na ponoszenie opłaty i na jej potrącanie przez właściwy organ emerytalno-rentowy ze świadczenia emerytalnego lub rentowego, zgodnie z odrębnymi przepisami,
  • oświadczenie o wysokości dochodu osoby ubiegającej się, małżonka, zstępnych przed wstępnymi zobowiązanych do ponoszenia opłaty, oświadczenie o wysokości dochodu osoby małoletniej, w przypadku gdy opłatę będzie ponosić przedstawiciel ustawowy,
  • zaświadczenie, o którym mowa w art. 22 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (tekst jednolity Dz. U. z 2020 r. poz. 517 z późn. zm.),
  • pisemną zgodę osoby ubiegającej się lub przedstawiciela ustawowego na potrącanie z zasiłku stałego opłaty za pobyt w domu - w przypadku wyrażenia takiej zgody,
  • pisemną zgodę ośrodka pomocy społecznej na potrącanie z zasiłku stałego osoby ubiegającej się opłaty za pobyt w domu - w przypadku skierowania do domu ponadgminnego.
W przypadku, gdy do domu kieruje się osobę na podstawie orzeczenia sądu, wydanie decyzji o skierowaniu do domu nie wymaga przedłożenia dokumentów. Dokumenty te powinny zostać skompletowane w terminie nieprzekraczającym trzech miesięcy od dnia wydania decyzji o skierowaniu do domu. Dokumenty te kompletuje ośrodek pomocy społecznej i wydaje decyzję o skierowaniu do domu, a w przypadku, gdy osobę ubiegającą się kieruje się do domu o zasięgu ponadgminnym, dokumenty te ośrodek przekazuje do właściwego ze względu na siedzibę domu powiatowego centrum pomocy rodzinie, które wydaje decyzję o umieszczeniu w domu pomocy społecznej.

W nagłych wypadkach, wynikających ze zdarzeń losowych, skierowanie i umieszczenie osoby w domu może nastąpić poza kolejnością oraz bez przedłożenia dokumentów. Dokumenty te powinny zostać skompletowane przez ośrodek pomocy społecznej w terminie trzech miesięcy od dnia przyjęcia tej osoby do domu. Osoba wymagająca opieki jest kierowana do placówki o profilu odpowiadającym jej potrzebom wynikającym z sytuacji zdrowotnej. Może ona więc trafić do domu dla osób: w podeszłym wieku, przewlekle somatycznie chorych, przewlekle psychicznie chorych, dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie, dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, niepełnosprawnych fizycznie, uzależnionych od alkoholu (są też placówki łączące niektóre z tych profili, jak jest to w naszym dps - przewlekle somatycznie chorych i w podeszłym wieku). Zasadą jest też kierowanie do domu zlokalizowanego jak najbliżej jej miejsca zamieszkania lub też wybranego przez tę osobę.

Osoba ubiegająca się jest kierowana do domu na czas nieokreślony, chyba że wystąpi ona lub jej przedstawiciel ustawowy z wnioskiem o skierowanie do domu na czas określony.

Przed przyjęciem osoby do domu pracownik socjalny tego domu ustala jej aktualną sytuację w miejscu zamieszkania lub pobytu, która stanowi podstawę indywidualnego planu wsparcia po przyjęciu tej osoby do domu.

Dyrektor domu zawiadamia pisemnie osobę ubiegającą się lub jej przedstawiciela ustawowego o terminie przyjęcia do domu. W razie niemożności umieszczenia w DPS z powodu braku wolnych miejsc powiadamia się osobę o wpisaniu jej na listę osób oczekujących oraz o przewidywanym terminie oczekiwania na umieszczenie w DPS.

Osobę, która przybyła do domu, przyjmuje dyrektor lub osoba przez niego wyznaczona, która przeprowadza rozmowę z osobą przyjmowaną oraz z jej przedstawicielem ustawowym, podczas której ustala jej aktualną sytuację, odnotowuje zmiany zaistniałe w jej sytuacji od momentu złożenia wniosku oraz ustala wstępne warunki pobytu, a także informuje o zakresie świadczonych usług. O przyjęciu do domu osoby skierowanej dyrektor domu zawiadamia niezwłocznie organ lub podmiot prowadzący dom.

Pobyt w domu pomocy społecznej jest odpłatny do wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania. Decyzję ustalającą opłatę za pobyt w domu wydaje organ gminy właściwej dla tej osoby w dniu jej kierowania do dps. Jest on każdego roku ogłaszany przez organ samorządu prowadzącego placówkę, np. starostę, jak ma to miejsce w przypadku naszej placówki, w wojewódzkim dzienniku urzędowym. W roku 2020 w naszej placówce został on ustalony w wysokości 4 177,00 zł (słownie: cztery tysiące sto siedemdziesiąt siedem zł) Zarządzeniem Nr 4/2020 Starosty Powiatu Białostockiego z dnia 17 stycznia 2020 r. w sprawie ustalenia średniego miesięcznego kosztu utrzymania w Domu Pomocy Społecznej w Czerewkach prowadzonego przez Powiat Białostocki w 2019 roku, które zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Województwa Podlaskiego z dnia 20 stycznia 2020 r. pod poz. 532. Ta kwota stanowi podstawę do ustalenia wysokości odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej od następnego miesiąca przypadającego po miesiącu, w którym zostało opublikowane. Przepisy przewidują, że jest ona ponoszona w określonej kolejności. Po pierwsze, przez mieszkańca domu, następnie przez jego małżonka, zstępnych (np. dzieci, wnuki), przed wstępnymi (np. rodziców, dziadków) oraz na końcu przez gminę, z której terenu jest osoba kierowana.

O tym, czy samorząd gminy będzie dopłacał do pobytu, czy całość opłat lub część będą ponosić mieszkaniec i jego krewni, decyduje wysokość ich dochodów. Kierowany do dps może bowiem płacić w ramach opłaty maksymalnie 70 proc. swoich dochodów, np. emerytury, renty lub zasiłku stałego. Jeżeli kwota ta nie pokrywa jej w całości, różnicę zgodnie z wskazaną wyżej kolejnością powinni wnosić najbliżsi członkowie rodziny. W tym celu przeprowadzony jest z nimi wywiad środowiskowy, który ma określić, czy z kolei ich sytuacja rodzinna i dochodowa pozwala na jej wnoszenie. Przepisy przewidują bowiem, że współpłacenie za pobyt członka rodziny w dps jest możliwe po spełnieniu warunków:

  • dochód osoby samotnie gospodarującej jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego uprawniającego do świadczeń z pomocy społecznej dla takiej osoby, jednak kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% tego kryterium. Od 1 października 2018 roku jest to kwota 2103 zł,
  • dochód przypadający na osobę w rodzinie jest wyższy niż 300% progu dochodowego, które jest wymagane w przypadku ubiegania się o świadczenia z pomocy społecznej dla rodziny, jednak kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% tego kryterium na osobę w rodzinie. Obecnie to kwota 1584 zł.
Przepisy dopuszczają też możliwość ponoszenia części opłaty przez innych bliskich osoby kierowanej do dps, niekoniecznie z nią spokrewnionych. Natomiast gdy okaże się, że dochody osiągane przez te osoby są zbyt niskie, aby powstał obowiązek współpłacenia lub uzyskana w ten sposób kwota dalej nie pokrywa całości opłaty, różnica jest pokrywana przez gminę, która kieruje wymagającą opieki osobę do dps. Ponadto osoby wnoszące opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej można zwolnić, na ich wniosek, częściowo lub całkowicie z tej opłaty, w szczególności jeżeli:

  1. wnoszą opłatę za pobyt innych członków rodziny w domu pomocy społecznej, ośrodku wsparcia lub innej placówce;
  2. występują uzasadnione okoliczności, zwłaszcza długotrwała choroba, bezrobocie, niepełnosprawność, śmierć członka rodziny, straty materialne powstałe w wyniku klęski żywiołowej lub innych zdarzeń losowych;
  3. małżonkowie, zstępni, wstępni utrzymują się z jednego świadczenia lub wynagrodzenia;
  4. osoba obowiązana do wnoszenia opłaty jest w ciąży lub samotnie wychowuje dziecko.
Osobę zobowiązaną do wnoszenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej zwalnia się całkowicie z tej opłaty na jej wniosek pod warunkiem, iż przedstawi prawomocne orzeczenie sądu o pozbawieniu rodzica władzy rodzicielskiej nad tą osobą i oświadczy, że władza rodzicielska nie została przywrócona.

Mieszkaniec domu, a także inna osoba obowiązana do wnoszenia opłat za pobyt w dps, jeżeli przebywa on u tego krewnego, nie ponoszą opłat za okres nieobecności w placówce nieprzekraczającej 21 dni w ciągu roku.